Το μελάνωμα ,τις περισσότερες φορές, μπορεί να διαγνωστεί πολύ σύντομα μετά την εμφάνισή του. Είναι δυνατόν να εμφανιστεί σαν μια νέα ελιά στο δέρμα ή να αναπτυχθεί σε προϋπάρχουσα ελιά, που αλλάζει ξαφνικά μέγεθος, χρώμα, υφή, περιφέρεια, αιμορραγεί κ.λπ. Ο δερματολόγος είναι ο γιατρός που θα πρέπει να ελέγξει την ύποπτη ελιά και, με τη βοήθεια της δερματοσκόπησης, θα αποφασίσει εάν πρέπει να γίνει αφαίρεση και βιοψία.

Σήμερα, το μελάνωμα αποτελεί την πιο επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος και είναι η τρίτη σε σειρά συχνότερη μορφή εμφάνισης καρκίνου του δέρματος. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα κακόηθες νεόπλασμα που προέρχεται από τα μελανινοκύτταρα του δέρματος. Εντοπίζεται συνήθως στο δέρμα αλλά μπορεί να εντοπισθεί στους βλεννογόνους ή στον οφθαλμό.

Για ένα λεπτό κακοήθες Μελάνωμα, που βρίσκεται στην αρχή του, η χειρουργική αφαίρεση φέρνει τις περισσότερες φορές και την πλήρη ίαση. Γι’ αυτό είναι φανερό ότι όσο πιο πρώιμη είναι η διάγνωση τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα: η πρώιμη διάγνωση αποτελεί το καλύτερο όπλο στην αντιμετώπιση του Μελανώματος.

Ωστόσο, οι παράγοντες αυξημένου κινδύνου για ανάπτυξη μελανώματος είναι το ανοιχτόχρωμο δέρμα, η παρουσία άτυπων σπίλων, τόσο στις ακάλυπτες όσο και στις προστατευμένες περιοχές του δέρματος, θετικό ατομικό και οικογενειακό ιστορικό για μελάνωμα και ιστορικό ηλιακού εγκαύματος.

Όσον αφορά την πρόληψη και τα μέτρα προφύλαξης από το Μελάνωμα, αυτά βρίσκονται στην αποφυγή μακροχρόνιας έκθεσης στον ήλιο (ιδιαίτερα μεσημβρινές ώρες), στην προστασία των ακάλυπτων μερών του σώματος (με χρήση καπέλου ή ομπρέλας ή εργασία υπό σκιά), στη χρήση αντηλιακών σκευασμάτων για την ενυδάτωση του δέρματος, στην επί βλάβης του δέρματος λήψη κατάλληλων μέτρων για επανόρθωση, καθώς και στην αποφυγή ή προστασία μηχανικών και χημικών παραγόντων, όπως προϊόντα πίσσας, αρσενικού και παραφίνης.